Μετάβαση στο κύριο περιεχόμενο

Φροντίδα Ψυχικής Υγείας Ενήμερη για το Τραύμα



Έρευνα- Επιμέλεια Αλίκη Ελένη Πουλή, MSc Ψυχολόγος - Ψυχοθεραπεύτρια, MBPsS, Division of Clinical Psychology, MSc, Pg. Dip Psychiatry, Cardiff University, School of Medicine, Specialized in School Health for Children and Adolescents, Member of IEPA Early Intervention in Mental Health.

Είναι πια σημαντικότερο από ποτέ να δημιουργήσουμε ένα πλαίσιο ψυχικής υγείας και φροντίδας βασισμένο στις αρχές της φροντίδας που είναι ενήμερη για το τραύμα.

"Τραύμα δεν είναι αυτό που σου συμβαίνει αλλά αυτό που συμβαίνει μέσα σου."

Τι είναι Τραύμα

"Το τραύμα προκύπτει από ένα περιστατικό, μια σειρά γεγονότων ή ένα σύνολο συνθηκών που βιώνεται από ένα άτομο ως σωματικά ή συναισθηματικά επιβλαβές ή απειλητικό και που έχει μόνιμες δυσμενείς επιπτώσεις στη λειτουργία του ατόμου και στη σωματική, κοινωνική, συναισθηματική, ή πνευματική ευεξία". (SAMHSA, 2012,σελ 2)

  • Το τραύμα μπορεί να επηρεάσει άτομα κάθε φυλής, εθνικότητας, ηλικίας, σεξουαλικού προσανατολισμού, φύλου, ψυχοκοινωνικού υπόβαθρου και γεωγραφικής περιοχής. 
  • Μια τραυματική εμπειρία μπορεί να είναι ένα μεμονωμένο γεγονός, μια σειρά γεγονότων ή/και μια χρόνια κατάσταση (π.χ. παιδική παραμέληση, ενδοοικογενειακή βία). 
  • Τα τραύματα μπορούν να επηρεάσουν άτομα, οικογένειες, ομάδες, κοινότητες, συγκεκριμένες κουλτούρες και γενιές. 
  • Κατακλύζει τους πόρους ενός ατόμου ή της κοινότητας για να αντεπεξέλθει και συχνά πυροδοτεί την αντίδραση «πάλης, φυγής ή παγώματος» τη στιγμή του γεγονότος. Συχνά προκαλεί μια αίσθηση φόβου, ευαλωτότητας και αδυναμίας/ αβοηθητότητας.

Η φροντίδα που είναι ενήμερη για το τραύμα (TIC) είναι μια προσέγγιση στον τομέα της υγείας η οποία: 

  • υποθέτει ότι ένα άτομο είναι πιο πιθανό να έχει ιστορικό τραύματος
  • αναγνωρίζει την παρουσία συμπτωμάτων τραύματος 
  • αναγνωρίζει τον ρόλο που μπορεί να παίξει το τραύμα στη ζωή ενός ατόμου, συμπεριλαμβανομένου του προσωπικού που παρέχει τις υπηρεσίες υγείας.

Το πλαίσιο παροχής φροντίδας το οποίο είναι ενήμερο σχετικά με το τραύμα αναγνωρίζει πως η ολοκληρωμένη εικόνα της κατάστασης ζωής — παρελθόντος και παρόντος — ενός ανθρώπου/ θεραπευόμενου, είναι υψίστης σημασίας προκειμένου να παρέχονται αποτελεσματικές υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης με θεραπευτικό προσανατολισμό. Η υιοθέτηση πρακτικών που είναι ενήμερες για το τραύμα έχουν σκοπό τη βελτίωση της συμμετοχής και δέσμευσης των θεραπεύομενων στη διαδικασία της θεραπείας και τα αποτέλεσματα της.

Η φροντίδα ενήμερη για το τραύμα αντί να ρωτά, "Τι συμβαίνει με αυτό το άτομο;" ρωτά "Τι έχει συμβεί σε αυτό το άτομο;"

Η πρόθεση του Trauma-Informed Care δεν είναι να θεραπεύσει συμπτώματα ή ζητήματα που σχετίζονται με σεξουαλική, σωματική ή συναισθηματική κακοποίηση ή οποιαδήποτε άλλη μορφή τραύματος, αλλά περισσότερο να παρέχει υπηρεσίες υποστήριξης με τρόπο προσβάσιμο και κατάλληλο σε όσους μπορεί να έχουν βιώσει τραύμα. Όταν οι ειδικοί υγείας χρησιμοποιούν μια προσέγγιση που βασίζεται στην ύπαρξη τραύματος, η πιθανότητα πρόκλησης ή επιδείνωσης συμπτωμάτων τραύματος και επανατραυματισμού των ατόμων μειώνεται.

Τι είναι ο επανατραυματισμός;

Επανατραυματισμός είναι οποιαδήποτε κατάσταση ή περιβάλλον μοιάζει κυριολεκτικά ή συμβολικά με το τραύμα ενός ατόμου, το οποίο στη συνέχεια προκαλεί δύσκολα συναισθήματα και αντιδράσεις που σχετίζονται με το αρχικό τραύμα.

Τα άτομα που έχουν τραυματιστεί πολλές φορές συχνά έχουν επιδεινώση των συμπτωμάτων που σχετίζονται με το τραύμα σε σύγκριση με εκείνα που έχουν βιώσει ένα μόνο τραύμα. Τα άτομα με εμπειρίες πολλαπλού τραύματος συχνά εμφανίζουν μειωμένη προθυμία να δεσμευτούν στη θεραπεία.

Ο επανατραυματισμός μπορεί επίσης να συμβεί κατά την αλληλεπίδραση με άτομα που έχουν ιστορική, διαγενεακή ή/και πολιτισμική εμπειρία τραύματος.

Ο ειδικός στο πλαίσιο της φροντίδας που είναι ενήμερη για το τραύμα προσπαθεί να κατανοήσει το άτομο ως σύνολο των εμπειριών και των καταβολών του. Όταν συμβαίνει ένα τραύμα, επηρεάζει την αίσθηση του εαυτού του ατόμου, την αίσθηση του για τους άλλους και τις πεποιθήσεις του για τον κόσμο. Αυτές οι πεποιθήσεις μπορούν να επηρεάσουν άμεσα την ικανότητα ή το κίνητρο του να συνδεθεί και να δεσμευτεί στη θεραπεία. Η ενσωμάτωση της γνώσης σχετικά με το τραύμα (σημεία και συμπτώματα) σε όλες τις πτυχές ή διαδικασίες της φροντίδας ψυχικής υγείας είναι ιδιαίτερα σημαντική ώστε να αποφευχθεί κάθε πιθανότητα επανατραυματισμού. 

Photo by Rod Long on Unsplash

Κατευθυντήριες Αρχές της Φροντίδας που είναι Ενήμερη για το Τραύμα

Οι Πέντε Κατευθυντήριες Αρχές είναι: 

  • Ασφάλεια, η διασφάλιση της σωματικής και ψυχολογικής ασφάλειας του ατόμου είναι το πρώτο σημαντικό βήμα για την παροχή φροντίδας ενήμερης για το τραύμα.
  • Επιλογή, η παροχή επιλογών στον θεραπευόμενο σε σχέση με τη διαμόρφωση της θεραπευτικής διαδικασίας.
  • Συνεργασία, θεραπευτική σχέση που βασίζεται στη συνεργασία και την ενεργό συμμετοχή του θεραπευόμενου.
  • Αξιοπιστία, η αξιοπιστία από τη πλευρά του ειδικού σε θέματα συνέπειας, ορίων και θεραπευτικής σχέσης, είναι θεμελιώδους σημασίας.
  • Ενδυνάμωση, η εστίαση στα δυνατά σημεία του ατόμου και η ενδυνάμωσή του να χτίσει πάνω σε αυτά τα δυνατά σημεία. Παράλληλα, η ανάπτυξη ισχυρότερων τρόπων αντιμετώπισης παρέχει στο άτομο μια υγιή βάση ώστε να συνεχίσει να ανταπεξέρχεται ακόμη και όταν ολοκληρωθεί η θεραπεία. 
Μέσα στη θεραπεία που είναι ενήμερη για το τραύμα, η κατανόηση των θεραπευόμενων και των δυσκολιών τους γίνεται κάτω από το πρίσμα της συνολικής τους εμπειρίας στη ζωή, το πλαίσιο της ανάπτυξης τους (οικογένεια, κοινότητα και κοινωνία) με την εκτίμηση ότι ορισμένα συμπτώματα αντιπροσωπεύουν προσπάθειες ή και τρόπους αντιμετώπισης των δυσκολιών τους.

Σύμφωνα με τις παραπάνω αρχές δημιουργείται το κατάλληλο θεραπευτικό έδαφος ώστε το άτομο να αξιοποιήσει με το καλύτερο, για εκείνο, τρόπο τη θεραπεία.  

Η φροντίδα ενήμερη για το τραύμα επιδιώκει:

-την αναγνώριση και συνειδητοποίηση του εκτεταμένου αντίκτυπου του τραύματος και τη κατανόηση των μονοπατιών για την επούλωση και την ανάκαμψη.

-την αναγνώριση των σημείων και των συμπτωμάτων του τραύματος σε ασθενείς/ θεραπευόμενους, οικογένειες και υγειονομικό προσωπικό.

-την ενσωμάτωση της γνώσης σχετικά με το τραύμα στις διαδικασίες και τις πρακτικές της φροντίδας ψυχικής υγείας.

-την ενεργό αποφυγή του επανατραυματισμού.

Η φροντίδα που είναι ενήμερη για το τραύμα αναγνωρίζει ότι τα συμπτώματα αποτελούν ένα τρόπο προσαρμογής στο τραυματικό συμβάν ή περιβάλλον. Η επισήμανση ότι το άτομο έχει αντέξει, δηλαδή της ανθεκτικότητας είναι σημαντική ακόμη και όταν οι προηγούμενες συμπεριφορές αντιμετώπισης προκαλούν στο παρόν προβλήματα. (Elliot et al., 2005)

Βιβλιογραφία

Center for Health Care Strategies: Trauma-Informed Care, traumainformedcare.chcs.org

Elliott, D. E., Bjelajac, P., Fallot, R. D., Markoff, L. S., & Reed, B. G. (2005). Trauma-informed or trauma-denied: Principles and implementation of trauma-informed services for women.Journal of Community Psychology, 33, 461–477.

Harris, M. & Fallot, R. D. (Eds.) (2001). Using Trauma Theory to Design Service Systems. New Directions for Mental Health Services. San Francisco: Jossey-Bass.

Substance Abuse and Mental Health Services Administration. (2014). Concept of Trauma and Guidance for a Trauma-Informed Care Approach. U.S. Department of Health and Human Services.

Substance Abuse and Mental Health Services Administration. (2012). SAMHSA’s working definition of trauma and principles and guidance for a trauma-informed approach.Rockville, MD: Substance Abuse and Mental Health Services Administration.


Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

10 Οκτωβρίου 2023 Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας

Έρευνα- Επιμέλεια:   Ψ Fitness Team Αλίκη Ελένη Πουλή,  MSc Ψυχολόγος - Ψυχοθεραπεύτρια, MBPsS, Division of Clinical Psychology, MSc, Pg. Dip Psychiatry, Cardiff University, School of Medicine, Specialized in School Health for Children and Adolescents, Member of IEPA Early Intervention in Mental Health . Κάθε ημέρα στον χώρο της Ψυχικής Υγείας είναι Ημέρα Ψυχικής Υγείας.  Εργαζόμαστε καθημερινά για και με τους θεραπευόμενους και τις οικογένειές τους, για τη διαχείριση των διαταραχών, τη βελτίωση της καθημερινότητας τους και τη ποιότητα της ζωής τους. Βρισκόμαστε στη πρώτη γραμμή για την ευαισθητοποίηση - ενημέρωση της κοινότητας και τη καταπολέμηση του στιγματισμού των ψυχικών νοσημάτων. Γνωρίζουμε το μεγάλο κόστος του στίγματος στη Ψυχική Υγεία, βλέπουμε καθημερινά το όφελος από τη πρόσβαση και την εξειδικευμένη παροχή φροντίδας Ψυχικής Υγείας. Παλεύουμε και γιορτάζουμε πολλές φορές μέσα στην ημέρα.  Κοινά Προειδοποιητικά Σημάδια Ψυχικής Ασθένειας Η διάγνωση των ψυχικών ασθενειών δεν

Γιορτές με οικογένεια ή φίλους; Αυτή είναι η σωστή απόφαση

  Photo by Kieran White on Unsplash «Να περάσω τις γιορτές με την οικογένεια ή τους φίλους μου;». Ένα διαχρονικό ερώτημα που βασανίζει πολλούς ανθρώπους κάθε χρόνο, καθιστώντας τις εορταστικές περιόδους ένα ιδιαίτερα αγχωτικό διάστημα - Τι κάνουμε λοιπόν; Τα Χριστούγεννα εκτός από πεδίο στολισμένο λαμπρό με χιλιάδες λαμπιόνια είναι και πεδίο «μάχης» λαμπρό… εσωτερικής και εξωτερικής. Μερικά διλήμματα έχουν τη τιμητική τους την περίοδο των γιορτών, τείνουν να είναι σταθερά στο χρόνο, κυρίως από την περίοδο της ενηλικίωσης και έπειτα. Remaining Time -0:00 Fullscreen Mute Ένα από αυτά που θα το χρίζαμε διαχρονικό είναι «Να περάσω τις γιορτές με την οικογένεια ή τους φίλους μου;». Τι πρέπει να κάνω; Τι είναι σωστό; Πως ν’ αποφασίσω, κι αν πληγώσω τους δικούς μου, κι αν με κακολογήσουν κι αν με χρειάζονται οι φίλοι μου κι εγώ δεν είμαι εκεί; Και άλλες τόσες σκέψεις που γεννούν ανησυχία, άγχος, ενοχές και καμιά φορά και θυμό. Τι κάνουμε συνήθως; Θα γίνουμε σούπερ Άγιοι Βασίληδες, θα πάρουμε

Το Βιο-Ψυχο-Κοινωνικό Μοντέλο της Υγείας

Η  επιστήμη πολλές φορές έχει κατηγορηθεί για την ‘αποστειρωμένη’, εργαστηριακή και νομοτελειακή στάση απέναντι στις πραγματικές συνθήκες (in vivo). Το Βιοψυχοκοινωνικό μοντέλο της υγείας, αποτελεί μια ενδιαφέρουσα περίπτωση στην εφαρμογή της σύγχρονης Ιατρικής και Ψυχιατρικής επιστήμης. Τι είναι το Βιοψυχοκοινωνικό μοντέλο της υγείας; Το Βιοψυχοκοινωνικο μοντέλο της υγείας αναπτύχθηκε από τους Dr. George Engels και Dr. John Romano, το 1977 στο Πανεπιστήμιο του Rochester, New York. Αποτελεί ταυτόχρονα μια φιλοσοφική προσέγγιση της κλινικής φροντίδας αλλά και ένα πρακτικό κλινικό οδηγό. Η ψυχολογία της υγείας καθώς και η ψυχοσωματική ιατρική βασίζονται στις αρχές του βιοψυχοκοινωνικού μοντέλου, έτσι ώστε να μπορούν να διερευνήσουν σε βάθος τα αίτια της κλινικής εικόνας του θεραπευόμενου για να μπορούν να του παράσχουν τη κατάλληλη θεραπευτική αντιμετώπιση.  Σύμφωνα με αυτή τη προσέγγιση οι συμπεριφορές, οι σκέψεις, τα συναισθήματα και οι συνθήκες διαβίωσης δύνανται να επηρεά

Επικοινωνήστε μαζί μας_Contact us

Όνομα

Ηλεκτρονικό ταχυδρομείο *

Μήνυμα *